Wikileaks: Τα πυρηνικά όνειρα της χούντας

Τις πολύμηνες διαπραγματεύσεις αμερικανικής εταιρείας με τη ΔΕΗ και τη χούντα για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου αποκαλύπτουν τηλεγραφήματα του WikiLeaks που εντόπισε η εφημερίδα «Τα Νέα». Η συμφωνία δεν έκλεισε τότε. Δύο δεκαετίες αργότερα η ίδια εταιρεία ανέλαβε τη διαχείριση της κατασκευής του μετρό της Αθήνας.

Η ιστορία ξεκινά τον Ιούλιο του 1973. Σε τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας (1973ATHENS04730), το περιεχόμενο του οποίου δεν είναι διαθέσιμο, φαίνεται από τα στοιχεία που διασώθηκαν ότι η εταιρεία Bechtel επελέγη ως σύμβουλος για τη δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα. Έναν μήνα αργότερα άλλο τηλεγράφημα, με κωδικό 1973ATHENS05528 και μη διαθέσιμο περιεχόμενο, φέρει τίτλο: «Οι διαπραγματεύσεις με την Bechtel προχωρούν ικανοποιητικά». Οι Αμερικανοί επανέρχονται τον Οκτώβριο του 1973, παρατηρώντας σε τηλεγράφημά τους ότι ο υπουργός Ενέργειας στη δικτατορική κυβέρνηση Μαρκεζίνη, ο Απόστολος Παπαγεωργίου, «προτιμά αργές κινήσεις» στο ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας.

Η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα παρακολουθεί στενά μέσω των ακολούθων της την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με την Bechtel. Στις 20 Οκτωβρίου ο Παπαγεωργίου δίνει το πράσινο φως στον διοικητή της ΔΕΗ Δημόπουλο να προχωρήσει σε σύναψη συμβολαίου με την αμερικανική εταιρεία (1973STATE10098). Ακολουθεί η εξέγερση του Πολυτεχνείου, το πραξικόπημα του στρατηγού Δημήτριου Ιωαννίδη και σιγή τουλάχιστον δύο μηνών στα τηλεγραφήματα σχετικά με την πυρηνική ενέργεια.

Τον Φεβρουάριο του 1974 ο πρεσβευτής Τάσκα αναθερμαίνει τη συζήτηση για τα πυρηνικά με τηλεφώνημά του στον νέο διοικητή της ΔΕΗ Ιωάννη Οικονομόπουλο (1974ATHENS00738). Τρεις ημέρες αργότερα η αμερικανική αποστολή στη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ενημερώνεται από ανεπίσημη πηγή ότι η Ελλάδα ζητεί να αποκτήσει εμπλουτισμένο ουράνιο από τις ΗΠΑ για τον πρώτο της αντιδραστήρα (1974IAEAV01059). Μάλιστα, ορίζεται ως έτος πρώτης παράδοσης το 1980. Τον Μάρτιο όμως ο γενικός διευθυντής της ΔΕΗ Γιώργος Βαφειάδης ενημερώνει την αμερικανική πρεσβεία ότι η συμφωνία με την Bechtel έχει σκαλώσει (1974ATHENS01431).

Το ταξίδι

Στα τέλη Μαΐου, δύο εβδομάδες πριν από το ταξίδι αντιπροσωπείας της ΔΕΗ στο Σαν Φρανσίσκο όπου θα συναντούσε στελέχη της Bechtel, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέλνει τηλεγράφημα (1974STATE106283) στην πρεσβεία του στην Αθήνα. Το έγγραφο φέρει τίτλο «Πυρηνική ενέργεια, ΔΕΗ», ωστόσο δεν έχει αποχαρακτηριστεί. Είναι το μοναδικό έγγραφο για αυτό το ζήτημα την ίδια περίοδο που μέχρι σήμερα παραμένει απόρρητο.

Το ταξίδι της αντιπροσωπείας της ΔΕΗ στις ΗΠΑ φαίνεται να πηγαίνει καλά. Σύμφωνα με αμερικανικό τηλεγράφημα, υπογράφεται συμφωνία με την Αμερικανική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας για προμήθεια εμπλουτισμένου ουρανίου και δίνεται και προκαταβολή (1974ATHENS04128). Το ποσό δεν αναφέρεται. Ωστόσο το συμβόλαιο με την Bechtel έπρεπε να εγκριθεί και από το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ.

Ο διαπραγματευτής

Πρόσωπο-κλειδί στις διαπραγματεύσεις αυτή την περίοδο φαίνεται ότι είναι ο Δημήτριος Συμεών, ο οποίος είχε αναλάβει τον Μάρτιο του 1974 τη θέση του διευθυντή στο νεοσυσταθέν τότε γραφείο πυρηνικής ενέργειας της ΔΕΗ. Ο Συμεών δήλωνε, σύμφωνα με τους Αμερικανούς (1974ATHENS01686), ότι η πρώτη πυρηνική μονάδα θα λειτουργούσε στην Ελλάδα το 1983. Εκτιμούσε μάλιστα ότι έως το τέλος του 1989 η Ελλάδα θα είχε επτά πυρηνικά εργοστάσια των 600 μεγαβάτ. Εναν χρόνο αργότερα, κατά τη Μεταπολίτευση, ο Συμεών μετέθετε τη λειτουργία του εργοστασίου στο 1985 (1975ATHENS04120).

Χρειάστηκε να περάσει και άλλος χρόνος ώσπου να εξεταστεί εκ νέου, από τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση πια, η λύση της πυρηνικής ενέργειας.


πηγή