Σε μια ομιλία στο London School of Economics, η οποία εμφανίστηκε
από τον βρετανικό Τύπο ως βαρυσήμαντη για την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κυπριακή
καταγωγής νομπελίστας των οικονομικών επιστημών Χριστόφορος Πισσαρίδης εμφανίστηκε
να αποκηρύσσει την Πέμπτη (13/12) το ενιαίο νόμισμα, λέγοντας ότι «δημιούργησε
μια χαμένη γενιά άνεργων νέων».
Επισήμανε επίσης ότι «χρειάζεται δουλειά για να
αποκατασταθεί η αξιοπιστία του ευρώ στις διεθνείς αγορές και η εμπιστοσύνη που
είχαν κάποτε μεταξύ τους τα κράτη της Ευρώπης». Ενώ για το κοινό νόμισμα είπε: «Το
ευρώ θα πρέπει είτε να διαλυθεί με έναν ελεγχόμενο τρόπο ή τα κύρια μέλη του θα
πρέπει να κάνουν τα αναγκαία το συντομότερο δυνατό, ώστε να το καταστήσουν
φιλικό προς την ανάπτυξη και την απασχόληση. Δεν θα πάμε πουθενά εάν
συνεχίσουμε με την τρέχουσα γραμμή μιας ad-hoc χάραξης πολιτικής και με
ασυνεπείς πολιτικές ελάφρυνσης χρέους. Οι τακτικές που εφαρμόζονται τώρα για να
σταθεροποιηθεί το ευρώ κοστίζουν στην Ευρώπη θέσεις εργασίας και δημιουργούν
μια χαμένη γενιά μορφωμένων νέων ανθρώπων. Δεν είναι αυτό που μας υποσχέθηκαν
οι ιδρυτικοί πατέρες».
Εγώ προσωπικά δεν θα χαιρόμουν με μια τέτοια τοποθέτηση.
Ούτε θα βιαζόμουν να κατατάξω τον κ. Πισσαρίδη σ’ αυτούς που ανένηψαν, ή είδαν
το φως το αληθινό. Το ζητούμενο για τον εν λόγω κύριο δεν είναι μια
αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης του ευρώ και της ζώνης του. Όχι, το
επίδικο ζήτημα είναι το πλεόνασμα της Γερμανίας. Οι ΗΠΑ με μοχλό το ΔΝΤ και ακαδημαϊκούς
σαν τον Πισσαρίδη πιέζουν την κατάσταση προκειμένου να «βάλουν χέρι» στο
εξαγωγικό πλεόνασμα της Γερμανίας. Κι έτσι εκβιάζουν. Ή το ευρώ, ή η Γερμανία
θα εγκαταλείψει το εξαγωγικό της πλεόνασμα προκειμένου, δήθεν, να υπάρξει ανάταξη
της ευρωζώνης και άνοδος της απασχόλησης.
Κολοκύθια με την ρίγανη. Το όλο ζήτημα είναι ένα. Ποιος θα βάλει
χέρι στο εξαγωγικό πλεόνασμα της Γερμανίας. Οι ΗΠΑ σε αισχρή κατάσταση καθώς είναι,
ενδιαφέρεται να ανοιχθεί η Γερμανική οικονομία, αλλά και η ευρωζώνη περισσότερο
στις ορέξεις της. Αυτό είναι το όλο ζήτημα. Και για να φανεί ότι όλα αυτά γίνονται
για το δικό μας καλό, για το καλό του άνεργου και του εργαζόμενου, για τους λαού
της ευρωζώνης, βγαίνουν τύποι σαν τον Πισσαρίδη και υπόσχονται ότι μόλις η
Γερμανία υποχωρήσει και παραδώσει το εξαγωγικό της πλεόνασμα όλα θα φτιάξουν.
Η αλήθεια βέβαια είναι μία. Το ευρώ και η δημιουργία της ΟΝΕ
συνδέθηκε με πρωτοφανή ανεργία τόσο σε σύγκριση με ότι ίσχυε μέχρι τότε στις χώρες
μέλη, όσο και σε σύγκριση με ότι ισχύει σε χώρες εκτός της ζώνης. Επομένως το
συμπέρασμα είναι απλό. Το άνοιγμα των αγορών, το κοινό νόμισμα και η δημιουργία
ενός υπερκράτους με κοινές πολιτικές είναι το εκρηκτικό μίγμα που οδηγεί σε έξαρση
την ανεργία. Από την αρχή. Πριν το 2009 που επίσημα η ευρωζώνη και οι χώρες μέλη
της μπήκαν σε διαδικασία ύφεσης και χρεοκοπίας.
Όσο υπάρχει το ευρώ, είναι σίγουρο ότι θα χάνονται μαζικά ζωές
και η ανεργία ειδικά στους νέους θα καλπάζει. Η σύγκρουση σήμερα που διεξάγεται
γύρω από τα πλεονάσματα της Γερμανίας δεν είναι παρά μια οικονομική παραλλαγή ενός
παγκόσμιου πολέμου ανάμεσα σε ισχυρούς αποικιοκράτες που θέλει να αρπάξει τα
πλεονεκτήματα του αντιπάλου του. Όσο θα συνεχίζεται η ύπαρξη της ευρωζώνης και
η αναμέτρηση για το ποιος θα την ελέγξει, ποιος θα επωφεληθεί από την λεηλασία
των πιο αδύναμων οικονομιών, τόσο θα επιδεινώνεται η κατάσταση για τους εργαζόμενους
και τους λαούς, τόσο πιο κοντά μας φέρνει σ’ έναν αληθινό πόλεμο ακόμη και στην
καρδιά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Μπορούμε να εναποθέσουμε τις τύχες των λαών και των χωρών τους
στην Ευρώπη σε ακαδημαϊκούς σαν τον Πισσαρίδη; Σε ακαδημαϊκούς που στην καλύτερη
περίπτωση εμφανίζουν ως τρομερή ανακάλυψη, ότι μπορεί να αντιληφθεί ακόμη και η
κοινή λογική; Και το καλύτερο είναι ότι το ανακαλύπτουν πάντα κατόπιν εορτής,
πάντα αφού έχει συντελεστεί η καταστροφή και μετράμε τα θύματα. Ο εν λόγω κύριος
ανήκει σ’ εκείνο το είδος πανεπιστημιακών που δεν ξέρουν να υπηρετούν τίποτε
άλλο εκτός από τρέχουσες πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες. Δεν τον
ενδιαφέρει η αλήθεια, αλλά η εξυπηρέτηση συμφερόντων. Γι’ αυτόν και για πολλούς
σαν κι αυτόν η παραδοσιακή οικονομική έχει βολικά μετατραπεί σε μια επιστήμη
ιδιωτικού πλουτισμού, τόσο δική τους, όσο και των κυρίαρχων της αγοράς.
Κι επομένως το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να βρίσκονται
πάντα «σε γραμμή» με τις εκάστοτε απαιτήσεις των ισχυρών. Έτσι μόνο αισθάνονται
χρήσιμοι στις θέσεις που κατέχουν με την εύνοια των μεγάλων αφεντικών της
πολιτικής και της οικονομίας. Αρκεί το πουγκί να γεμίζει, έστω κι αν οι
επινοήσεις τους – που μας τις πλασάρουν ως «επιστήμη» – κοστίζουν στην κοινωνία
τα μέγιστα, οδηγούν στην απελπισία ολόκληρους λαούς και στην καταστροφή τις
περισσότερες χώρες του πλανήτη.
Για μένα από την εποχή που ο εν λόγω κύριος μοιράστηκε το Νόμπελ
οικονομίας το 2010 και μας τον περίφεραν για να μας πείσει πόσο καλό θα μας
κάνουν τα μνημόνια και πόσο αναγκαίο είναι το ξεπούλημα της χώρας, αποτελεί την
προσωποίηση όλων εκείνων που οι κλασικοί της πολιτικής οικονομίας ονόμαζαν
ειρωνικά literatus vulgaris.
Μόνο που οι σύγχρονοι «πληρωμένοι καλαμαράδες» σαν του λόγου του υστερούν σε
ταλέντο, πρωτοτυπία και ευρυμάθεια από τους προκατόχους τους.
Όταν εντέλει κυριάρχησε απόλυτα η οικονομική θεολογία της
αγοράς και η χυδαία απολογητική έγινε must για τις ιδιωτικοποιημένες
οικονομικές σπουδές διεθνώς, το προσωπικό ταλέντο, η πρωτοτυπία στην σκέψη και
η ευρυμάθεια κρίθηκαν παντελώς περιττές ιδιότητες για έναν οικονομολόγο και δη
ακαδημαϊκό. Αντίθετα, στη θέση του ταλέντου μπήκε η χυδαία μετριότητα. Στη θέση
της πρωτοτυπίας μπήκε η κενολογία και η κοινοτυπία σε βαθμό κακουργήματος. Ενώ
στη θέση της αναγκαίας ευρυμάθειας μπήκε μια τρομακτική ημιμάθεια που προσπαθεί
να κρυφτεί πίσω από ακαδημαϊκούς τίτλους, χοντρά πορτοφόλια και μηχανισμούς που
δημιουργούν φήμη, όπως οι στρατηγικές marketing οικοδομούν brand name για προϊόντα.
Αν κάποτε ήταν η χυδαία απολογητική που ταλαιπωρούσε τις
οικονομικές σπουδές, σήμερα υποφέρουν από την ματαιοδοξία του ποσαπαίρνει που
θεωρεί ως ύψιστο καθήκον του να πουλά τον εαυτό του, τους τίτλους και τις
θέσεις του ανάλογα με την συγκυρία και τις προσφορές που δέχεται. Γι’ αυτό
άλλωστε δεν σπούδασε; Γι’ αυτό δεν κόπιασε να μπει στα κυκλώματα που του
εξασφάλισαν ακαδημαϊκούς τίτλους και θέσεις; Τι σημασία έχει αν δεν διαφέρει
παρά ελάχιστα από μια εξ επαγγέλματος πόρνη; Τι σημασία έχει αν ανοίγει το
στόμα του και μονολογεί το δόγμα που ξεκληρίζει σήμερα λαούς και χώρες; Τι
σημασία έχει αν διαψεύδεται ξανά και ξανά από την πραγματικότητα; Τι σημασία
έχει αν κάνει κωλοτούμπες σ’ αυτά που υποστηρίζει σαν πολιτικάντης της σειράς,
ανάλογα με το που ποντάρει τα προσωπικά του συμφέροντα;
Σπούδασε και διεκδίκησε ακαδημαϊκές θέσεις για να βγάλει
λεφτά, όχι να προάγει μια επιστήμη για την οποία δεν γνωρίζει παρά ελάχιστα
πράγματα. Έστω κι αν πήρε Νόμπελ στο όνομά της. Κι ο μόνος τρόπος για να βγάλει
λεφτά είναι να υπηρετεί πιστά τα συμφέροντα των ισχυρών. Ποτέ άλλοτε από την
εποχή των αυτοκρατορικών αυλών δεν είχαμε τέτοια υποβάθμιση των επιστημών σε
πανεπιστήμια και ακαδημίες, όσο σήμερα. Αυτό που σε μαθαίνουν σήμερα στις
οικονομικές σπουδές είναι πώς να είσαι πιστός αυλικός των αυτοκρατόρων του
χρήματος και των αγορών που επιλέγεις να υπηρετήσεις. Τίποτε περισσότερο απ’
αυτό. Γι’ αυτό και κυριαρχούν τύποι σαν τον Πισσαρίδη και την συντροφιά του.
