Μάθημα από τον Κερυνειώτη Μ. Λουλλουπή
Στα μέσα του Δεκέμβρη 2010 απεβίωσε ένας κορυφαίος της επιστήμης της Aρχαιολογίας, ο Μιχάλης Λουλλουπής, με ανεκπλήρωτο το όνειρο της επιστροφής στην Κερύνεια μας. Ένα όνειρο για το οποίο από το 1974 αγωνίστηκε πατώντας ο ίδιος γερά στα θεμέλια της άριστης επιστημονικής γνώσης του ελληνικού μας πολιτισμού, ιδίως μέσω της μελέτης των αρχαιολογικών μνημείων του τόπου μας. Στα δύσκολα χρόνια της προσφυγιάς μετά το 1974, μαθητής του Γυμνασίου στην Λευκωσία, τον θυμάμαι στις αντικατοχικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα της Αδούλωτης Κερύνειας της οποίας ήταν επικεφαλής. Θαύμαζα τον σεμνό και βαθυστόχαστο επιστήμονα και την αυτοπεποίθηση που ανάβλυζε η αυτογνωσία και η ακεραιότητα της προσωπικότητάς του. Μια αυτογνωσία βασισμένη έμπρακτα σε αρχές ώστε να κάνει περιττά, κάλπικα και ανούσια τόσα άλλα. Γιατί όμως, βδομάδες μετά την κηδεία του, θυμηθήκαμε τον Μ. Λουλλουπή;...
Ο Λουλλουπής διετέλεσε -ανάμεσα σε άλλα- καθηγητής ιστορίας και φιλολογίας στο Ελληνικό Γυμνάσιο Κερύνειας. Στην κηδεία του, συνάντησα αρκετούς από τους τότε μαθητές του στην Κερύνεια και ένας τους – κατόπιν και ο ίδιος εκπαιδευτικός – μου εκμυστηρεύτηκε ότι σε κάποιο μάθημα και με σκοπό την δημοκρατική αγωγή των μαθητών του ώστε να γίνουν σωστοί πολίτες, ο Μ. Λουλλουπής τους υπέβαλλε σε πρακτική εξάσκηση. Οι μαθητές συζητούσαν ένα σοβαρό θέμα αναπτύσσοντας τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία βασισμένη στην ανάλυση δεδομένων, με επισημάνσεις, με παραδείγματα, με συγκροτημένο λόγο, πάντα στο πλαίσιο του διαλόγου. Όμως, έπρεπε πάση θυσία να αποφύγουν την χρήση επιθέτων για τους «αντιπάλους». Εν ολίγοις, καθένας που συμμετείχε στον διάλογο, όφειλε να αποφύγει την χρήση επιθέτων και αστήριχτων χαρακτηρισμών εναντίον των «αντιπάλων» του, διαφορετικά, του αφαιρείτο αμέσως ο λόγος.
Τα πιο πάνω ήρθαν στο μυαλό μου τώρα, που στο πολιτικό προσκήνιο βρίσκεται σε έξαρση η ανταλλαγή επιθέτων και χαρακτηρισμών σχεδόν σε μόνιμη βάση και για κάθε σοβαρό ζήτημα, από το Κυπριακό, την δημογραφική σύνθεση του λαού με τους λαθρομετανάστες, μέχρι το φυσικό αέριο. Εκείνος που διαφωνεί με τις θέσεις που εκφράζει η όποια εξουσία, δέχεται ένα οχετό επιθέτων και χαρακτηρισμών που εν πολλοίς αποτελούν και ύβρεις. Εκείνος που δεν δέχεται την λύση του διζωνικού συνεταιρισμού με εκ περιτροπής προεδρία και άλλες πρόνοιες τουρκικής έμπνευσης και υπόδειξης, εκτοξεύεται εναντίον του λάσπη επιθέτων και χαρακτηρίζεται αντίπαλος της λύσης και της ειρήνης, αντιδραστικός, μαξιμαλιστής, σωβινιστής, διχοτόμος, απορριπτικός, εθνικιστής και πάει λέγοντας. Εκείνος που με επιχειρήματα εκφράζει την ανησυχία του και την αντίθεση του στην αλλοίωση της δημογραφικής σύνθεσης και της κοινωνικής συνοχής του λαού μας λόγω της ανεξέλεγκτης λαθρομετανάστευσης που μας κατακλύζει κυρίως από τα κατεχόμενα, δέχεται και πάλι λάσπη από επίθετα: ξενοφοβικός, στενόμυαλος, ρατσιστής, συντηρητικός, ακροδεξιός, φασίστας. Η κορύφωση της λασπολογίας προέκυψε με το φυσικό αέριο, όταν διαφωνούντες, ανάμεσά τους και ακαδημαϊκοί διεθνούς εμβέλειας, κατηγορήθηκαν χωρίς στοιχεία ότι «έχουν αλλότρια κίνητρα» και ότι «κινούνται από συμφέροντα με πολυεθνικές». Πάντως, ο κατάλογος των επιθέτων αλλάζει ανάλογα με το θέμα που βρίσκεται στο προσκήνιο, αν και ορισμένα είναι ευρείας χρήσης για αυτό και ανακυκλώνονται ανά πάσα στιγμή.
Η χρήση της επιχειρηματολογίας της λάσπης, φανερώνει ουσιαστικά την αδυναμία εκείνου που την εκτοξεύει. Δυστυχώς, όμως, λειτουργεί ως αποτελεσματικό εργαλείο για να συσπειρώνει και να πειθαρχεί τους πορωμένους κομματικούς από τους οποίους στερεί την ευκαιρία να προβληματιστούν. Η δική μου εκτίμηση είναι πως σ΄ ένα ανάλογο μάθημα δημοκρατικού διαλόγου -όπως εκείνο που δίδαξε ο Κερυνειώτης Λουλλουπής τότε-, οι σημερινοί πρωταγωνιστές στο πολιτικό προσκήνιο θα ελάμβαναν βαθμολογία γύρω από το μηδέν και θα τους αφαιρείτο ο λόγος πριν καν προλάβουν να τελειώσουν μια πρόταση. Οι σκεπτόμενοι πολίτες έχουν τον λόγο.
Κώστας Μαυρίδης
