Το
ζητούμενο είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα, όχι
χάριν των τραπεζιτών, αλλά με τρόπο που υπηρετείται το δημόσιο συμφέρον. Πέραν από
αοριστίες, πρέπει να δώσουμε περιεχόμενο στο δημόσιο συμφέρον. Άλλωστε, οι «έξοχες»
ακαδημαϊκές θεωρίες χωρίς πρακτική αξία δοκιμάστηκαν στην πράξη και αποδείχτηκαν καταστροφικές.
Με
βάση την παρούσα φάση (μετά και την «Μαύρη» Παρασκευή στο Eurogroup), δύο άτομα
με πείρα και γνώση του αντικειμένου υποβάλαμε ήδη τεχνοοικονομικό σχέδιο που
βασίζεται σε τρεις παραμέτρους, την αυτοδιαχείριση, την αξιοποίηση του
ενεργειακού πλούτου και τη διασφάλιση της εμπιστοσύνης προς το χρηματοπιστωτικό
σύστημα της Κύπρου, είτε εντός είτε εκτός Ευρωζώνης. Εδώ θα αναλύσουμε
απλουστευμένα μόνο τις δύο επιλογές, με λύση εντός είτε εκτός Τρόικας. Και τα
δύο λειτουργούν σε πλαίσιο αβεβαιότητας. Απόλυτη βεβαιότητα δεν υπάρχει σε
καθοριστικής σημασίας ερωτήματα όποια είναι η επιλογή π.χ. στο βαθμό συρρίκνωσης
του ΑΕΠ, τη δυστυχία, ανεργία κ.ά. Που σταματούν τα μέτρα λιτότητας; Πως
διασφαλίζεται ο ενεργειακός πλούτος της Κύπρου; Η μη-προπώληση φυσικού αερίου
διαβρώνει δικά μας δικαιώματα και αναπόφευκτα οδηγεί στην «αξιοποίησή» του από άλλους;
Γίνεται μοχλός πίεσης πάνω μας; Πόση ρευστότητα θα δοθεί ώστε η εμπιστοσύνη
προς το σύστημα να αποκατασταθεί; Πως επηρεάζονται οι σχέσεις με τον
παραδοσιακό μας σύμμαχο, τη Ρωσία; Πως επηρεάζεται η παρουσία μας στην Ευρωζώνη
(ευρώ);
Μια λύση
εντός Τρόικας έχει αδυσώπητες αβεβαιότητες, λόγω οικονομικών αλλά και ευρύτερων
παραγόντων γύρω από τα ενεργειακά συμφέροντα στην Αν. Μεσόγειο και το Κυπριακό
που την καθιστούν πορεία προς αυτοκτονία. Αβεβαιότητες επικρατούν και με την επιλογή
εκτός Τρόικας όπου καθένας μπορεί να αξιολογήσει ποια είναι καθοριστικά και
ποια όχι. Ο δρόμος εκτός Τρόικας απαιτεί ΤΩΡΑ λήψη δραστικών μέτρων με μαζικό «κούρεμα»
των εισοδημάτων της κοινωνίας που θα ξεκινά από τους μισθούς και θα φτάνει ως τις
καταθέσεις με φορολογία. Τέτοιο μαζικό «κούρεμα» εξυπακούει σημαντική μείωση στο βιοτικό
επίπεδο (με ό,τι αυτό συνεπάγεται) και γι αυτό απαιτείται ενδυνάμωση του
κοινωνικού διχτύου για να ελαχιστοποιηθούν οι κοινωνικές επιπτώσεις και επίσης
κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο υπέρ των
εργαζομένων και άλλα (π.χ. περιορισμοί στα επιτόκια). Τέτοιο σχέδιο διάσωσης
επιτρέπει την προπώληση φυσικού αερίου και διασφαλίζει την εμπιστοσύνη στο
καταθετικό σύστημα (με ρευστότητα) αλλά και τις βάσιμες προσδοκίες για γρήγορη
ανάκαμψη με σοβαρό αντίτιμο στο σήμερα. Με τη λύση της Τρόικας παρατείνεται η αβεβαιότητα,
οι τράπεζες θα αιμορραγούν με κίνδυνο να κλείνουν και ευρύτερα θα συσσωρεύεται
σοβαρό και ανυπολόγιστο κόστος από τις απώλειες που θα επέρχονται και που τώρα φαίνονται
αδιανόητες (μείωση στο ΑΕΠ, χρέος, φυσικό αέριο και Κυπριακό). Φυσικά, ένα τέτοιο
κοινωνικό συμβόλαιο διάσωσης της Κύπρου θα προνοεί την αναδιάρθρωση του
τραπεζικού τομέα με δραστική μείωση ωφελημάτων και μισθών και άλλα, όπως στην
Ισλανδία.
Με
την Κύπρο εντός Ε.Ε., ο σχεδιασμός επιτρέπει την αποκατάσταση των στρατηγικών
μας ερεισμάτων (π.χ. Ελλάδα, Ρωσία, Ισραήλ κ.ά.) πριν είναι αργά. Στην Ιστορία,
η ηγεσία ενός μικρού κράτους δεν μπλοφάρει αλλά υποχρεωτικά αναλαμβάνει
υπολογισμένα ρίσκα με το εθνικό συμφέρον να υπερτερεί. Αλλά για να ρισκάρεις,
πρέπει να πιστεύεις. Τα ιστορικά κατορθώματα έγιναν επειδή κάποιος αξιοποίησε μια
ρευστή ιστορική φάση, όπως αυτή που σήμερα διαδραματίζεται στην Αν. Μεσόγειο. Η
αναδιανομή ρόλων πρέπει να μας βρει στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Η
επικέντρωση στη λογιστική αντίληψη με προσθέσεις αριθμών για να ικανοποιηθεί η
Τρόικα είναι οικονομικό και ΙΣΤΟΡΙΚΟ λάθος. Η επιλογή πρέπει να ικανοποιεί εμάς
και τις μελλοντικές γενιές. Μόνο που δεν υπάρχει απόλυτα βέβαιη συνταγή από το
παρελθόν, όσο και αν η Ιστορία επαναλαμβάνεται, επειδή δεν είναι ίδια. Μπορούμε
να επιλέξουμε τη δική μας διάσωση με βάση την επιστημονική και εμπειρική γνώση καθώς
σήμερα γράφεται Ιστορία. Αυτά όμως, μόνο η λαϊκή απαίτηση μπορεί να τα
διασφαλίσει.
Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής mavrides@ucy.ac.cy
