Την έκρηξη στο Μαρί ενδέχεται να ακολουθήσει μια νέα «έκρηξη»…

Του Νίκου Στέλγια

Όσοι βιάζονται να επωμιστούν τα κέρδη από την κυπριακή ΑΟΖ θα έπρεπε να προβληματιστούν για τις επιπτώσεις της επικείμενης κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων υπό το πρίσμα των ιστορικών εξελίξεων σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή. Την προηγούμενη εβδομάδα οι εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο ήταν σαρωτικές. Από την Άγκυρα, την Κύπρο, τη Συρία μέχρι το Ισραήλ και την Αίγυπτο έλαβαν χώρα ιστορικής σημασίας εξελίξεις. Στην τουρκική πρωτεύουσα η εβδομάδα ξεκίνησε με έκτακτες εξελίξεις. Τις πρώτες πρωινές ώρες της προηγούμενης Δευτέρας, φάνηκε ότι το Κουρδικό Ζήτημα εισερχόταν πια σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο. Λίγες μόλις εβδομάδες μετά την ιστορική νίκη στις βουλευτικές εκλογές της 12ης Ιουνίου, η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) άρχισε να προετοιμάζει την κοινή γνώμη για τον επικείμενο πόλεμο της Τουρκίας με τους Κούρδους της Ανατολίας και του Ιράκ. Στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, επωφελούμενη από τη νέα δυναμική που δημιούργησαν οι πρόσφατες επιθέσεις του ΡΚΚ στον τουρκικό στρατό, το ΑΚΡ διέταξε το ανανεωμένο επιτελείο του τουρκικού στρατού να διεξαγάγει αεροπορικές επιθέσεις στο βόρειο Ιράκ. Έτσι, ξεκίνησε η νέα επίθεση της Τουρκίας κατά του Ιράκ. Σύμφωνα με πληροφορίες που φτάνουν τις τελευταίες ώρες στην «Κ», δεν αποκλείεται να ακολουθήσει τις επόμενες εβδομάδες επιδρομή των χερσαίων δυνάμεων της Τουρκίας στο Ιράκ. Εκτός από τον πόλεμο με τους Κούρδους, δυο άλλες σημαντικές εξελίξεις απασχολούν αυτές τις ημέρες τους αξιωματούχους της τουρκικής κυβέρνησης. Η κρίση στη Συρία βρίσκεται εδώ και εβδομάδες στο επίκεντρο της τουρκικής επικαιρότητας. Σε μια περίοδο που ο Λευκός Οίκος καλεί τον Μπασάρ Αλ Άσαντ να παραιτηθεί, η Άγκυρα προβληματίζεται για επιπτώσεις που επιφυλάσσει στην τουρκική εξωτερική πολιτική η στενή συνεργασία της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Οι οδομαχίες στις πόλεις της Συρίας εντείνουν τους προβληματισμούς της Άγκυρας. Πονοκέφαλο στην Τουρκία προκαλούν επίσης οι ανησυχητικές εξελίξεις στα σύνορα του Ισραήλ με την Αίγυπτο, αλλά και η κυβερνητική αστάθεια στον Λίβανο. Η τουρκική πρωτεύουσα τρέχει να προλάβει τις εξελίξεις σε όλα αυτά τα ανοικτά «μέτωπα» και διαπραγματεύεται ασταμάτητα με την Ουάσιγκτον για τη θέση της στον νέο γεωστρατηγικό χάρτη της Μέσης Ανατολής. Ποιοι θα είναι οι νέοι όροι αυτής της διαπραγμάτευσης; Ποιο μοντέλο θα αντικαταστήσει τη σχέση εντολέα – εντολοδόχου, η οποία επικράτησε στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας κατά την ψυχροπολεμική περίοδο; Πέρα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, η πορεία του Κυπριακού εξακολουθεί να απασχολεί μερίδα των αναλυτών και διπλωματών της Τουρκίας. Οι σκληρές τοποθετήσεις της Άγκυρας για το ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ, οι οποίες πλαισιώθηκαν από προειδοποιήσεις της τ/κ πλευράς, θα πρέπει να απασχολήσουν τους Κύπριους αναλυτές. Ανεξάρτητα από την αντίδραση της Άγκυρας, θα πρέπει να τονίσουμε ότι διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις για τις κινήσεις και τις τοποθετήσεις της Λευκωσίας. Πριν προχωρήσουμε παραπέρα, διευκρινίζουμε ότι δεν χωρά καμία αμφισβήτηση το γεγονός ότι η Κύπρος έχει κάθε είδους δικαίωμα να διεκδικήσει την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των Κυπρίων πολιτών (Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων, Λατίνων) στο έδαφος, στον εναέριο χώρο και στα χωρικά ύδατα της Κύπρου. Στο ζήτημα της ΑΟΖ, τα βασικά σημεία τα οποία μας προβληματίζουν είναι τέσσερα: • Η χρονική περίοδος κατά την οποία η διένεξη για την ΑΟΖ λαμβάνει τον χαρακτήρα μιας περιφερειακής κρίσης στη Μεσόγειο: Με βάση το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις οδηγούνται με γοργούς ρυθμούς προς την κατάρρευση, δεν θα έπρεπε η Λευκωσία να αναμένει το «τέλος» των διαπραγματεύσεων προτού προχωρήσει σε διευθέτηση του ζητήματος της ΑΟΖ; Λίγες μόλις εβδομάδες μετά την έκρηξη στο Μαρί, η κυβέρνηση είναι έτοιμη για μια νέα κρίση στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής; • Η προχειρότητα που χαρακτηρίζει τους Κύπριους αξιωματούχους και τα μέσα ενημέρωσης σε σχέση με την ανάλυση των εξελίξεων στην Τουρκία και στη σχέση Τουρκίας – ΗΠΑ: Η πρόσφατη τοποθέτηση του προέδρου της Βουλής και οι «πανηγυρισμοί» των κυπριακών εφημερίδων και των μέσων ενημέρωσης για την υποτιθέμενη «σκληρή απάντηση» της Ουάσιγκτον προς την Άγκυρα μιλούν από μόνα τους. Δυστυχώς οι εξελίξεις δείχνουν ότι οι Κύπριοι αξιωματούχοι, αναλυτές και δημοσιογράφοι δεν διαθέτουν το διανοητικό και επιστημονικό οπλοστάσιο για να προσεγγίσουν τον υπό διαμόρφωση νέο στρατηγικό χάρτη της Μέσης Ανατολής. Μια πρόχειρη ματιά στις εξελίξεις στο βόρειο Ιράκ θα ήταν αρκετή για να προβληματίσει όσους στηρίζουν τις ελπίδες τους στην υποστήριξη των ΗΠΑ για τη διευθέτηση του ζητήματος της κυπριακής ΑΟΖ: Οι ΗΠΑ έδωσαν το πράσινο φως στην Άγκυρα για εισβολή στο βόρειο Ιράκ ή υποχρεώθηκε να συμβιβαστεί έχοντας υπόψη της τις εξελίξεις στη Συρία και το Ιράν; Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι πολλά. • Η διένεξη για την κυπριακή ΑΟΖ ενδέχεται να παρασύρει και την Ελλάδα, η οποία δίνει μάχη με κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, σε μια νέα εστία έντασης στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Τα εκατομμύρια που έχουν κατακλύσει τις πλατείες και τους δρόμους της Ελλάδας δεν ενδιαφέρονται ούτε για την ΑΟΖ ούτε για τις υφαλοκρηπίδες. Οι Έλληνες πιτσιρικάδες, οι οποίοι σίγουρα δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από την αποφασιστικότητα των παππούδων-ανταρτών που πολέμησαν το Γ΄ Ράιχ και υπερασπίστηκαν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα πριν από μισό αιώνα, δεν ενδιαφέρονται για τερτίπια των διπλωματών και των αναλυτών των διεθνών σχέσεων. • Τι εστί ο νέος άξονας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ; Ποιο το περιεχόμενό του; Γιατί δεν ενημερώνεται η κυπριακή και η ελληνική κοινή γνώμη; Οικοδομούμε μια νέα συνεργασία ή πειραματιζόμαστε; Θέτοντας τα παραπάνω ερωτήματα γνωρίζουμε πολύ καλά ότι κάποιοι θα βιαστούν να ισχυριστούν ότι «εξυπηρετούμε τους στόχους του αντιπάλου». Ωστόσο, πιστεύουμε ότι το πρωταρχικό μέλημα κάθε ερευνητή, αναλυτή και κυβερνητικού αξιωματούχου θα πρέπει να είναι η πολυδιάστατη ανάλυση και μελέτη της νέας ανατολικής Μεσογείου. Όσοι βιάζονται να επωμιστούν τα κέρδη της κυπριακής ΑΟΖ, θα έπρεπε να προβληματιστούν για τις επιπτώσεις της επικείμενης κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων, υπό το πρίσμα των ιστορικών εξελίξεων σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή. Το φυσικό αέριο θα πάρει χρόνια για να έρθει στην επιφάνεια, όμως αύριο ο Κύπριος θα ζητά απολογισμό για τη μοιρασμένη γη και τις διχοτομημένες ζωές… Η έκρηξη στο Μαρί ενδέχεται να μείνει στη σκιά της κοινωνικής έκρηξης που έπεται και στις δύο πλευρές της πράσινης γραμμής… Πηγή: www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=55410