Του ΚΩΣΤΑ ΜΑΥΡΙΔΗ
Από
την αρχή της κρίσης, ανεξαρτήτως ευθυνών διαφόρων πολιτικών και
τραπεζικών αρμοδίων και εποπτικών οργάνων (π.χ. Κεντρική Τράπεζα),
επισημαίναμε ότι επανεκκίνηση της οικονομίας δεν νοείται χωρίς
σταθεροποίηση του καταθετικού συστήματος.
Με
αφορμή τη νέα χρονιά, επισημαίναμε ξανά ότι η μεγάλη πρόκληση για την
κυπριακή οικονομία εντός του 2014, είναι η ομαλοποίηση του τραπεζικού
συστήματος με αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Χωρίς αυτό, χτίζουμε στην
άμμο, όσο και να βελτιωθεί ο τουρισμός, όσες επενδύσεις και αν
ελκύσουμε, όσα σπίτια και αν πουλήσουμε σε ξένους… Αυτή μας η επιμονή
έχει ένα μόνο σκοπό. Να σταθεροποιηθεί η κατάσταση για το καλό όλων,
ανεξαρτήτως του ποια Κυβέρνηση βρίσκεται στο Προεδρικό.
Πέραν
όμως από προθέσεις και δηλώσεις, η κατάσταση όπως έχουμε εξηγήσει
πολλές φορές απαιτεί λήψη εφικτών μέτρων που είναι στο χέρι μας. Και δεν
απαιτούν κρατικές δαπάνες, ούτε έγκριση της Τρόικας, αλλά δεν έχουμε
καν κριτική ενάντια στη δέσμη τριών προτάσεων που έχουμε υποβάλει από
τον Ιούλιο του 2013 γραπτώς. Οι τρεις προτάσεις που διασυνδέονται μεταξύ
τους και βασίζονται στον επιστημονικό ορθολογισμό για να δημιουργήσουμε
κίνητρα (κόστος/όφελος) στους εμπλεκόμενους (τράπεζες, δανειολήπτες,
καταθέτες) έχουν παρουσιαστεί δημόσια και έχουν επεξηγηθεί πολλές φορές
(πιο πρόσφατα ήταν το περασμένο Σάββατο στον Φιλελεύθερο).
Εξηγήσαμε
τόσο τα άμεσα όσο και έμμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη που θα προκύψουν
(π.χ. άμεση ροή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, ανταγωνισμός για
μείωση δανειστικών επιτοκίων, παροχή νέων δανείων από τις τράπεζες
κ.ά.). Τα όποια «αρνητικά» είναι ελάχιστα συγκριτικά με τα τεράστια
οφέλη. Θα προχωρήσουμε ένα βήμα πιο κάτω, επισημαίνοντας ότι ακόμη και
αν το καταθετικό σύστημα είναι αξιόπιστο και σταθερό, τα μέτρα εκείνα
δεν βλάπτουν αλλά έχουν όφελος.
Στην
παρούσα κατάσταση, η αβεβαιότητα επιβάλλει περιορισμούς στις τραπεζικές
συναλλαγές. Και το ανάποδο: οι περιορισμοί στις τραπεζικές συναλλαγές
δεν εξαλείφουν αλλά εν μέρει εμπεδώνουν τον φόβο και την αβεβαιότητα.
Για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος, το κλειδί είναι η ρευστότητα, όπως
πολλοί αποδέχονται, ανάμεσα τους και ο Σύνδεσμος Τραπεζών. Και οι δικές
μας προτάσεις σε αυτό ακριβώς στοχεύουν. Πάντως, η αποκατάσταση της
εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα είναι το ζητούμενο και όσο πιο
γρήγορα συμβεί, τόσο πιο νωρίς διανοίγεται προοπτική ανάπτυξης.
Γίνονται
επίμονες προσπάθειες για σταθεροποίηση αφού από αυτό κρίνονται πολλά.
Και είναι απογοητευτικό όταν εμφανίζονται ξανά τα ίδια λάθη και ίδιες
προσεγγίσεις που μας οδήγησαν εδώ. Για παράδειγμα, δημοσιεύτηκε πριν
μερικές βδομάδες ότι οι αρμόδιοι σχεδίαζαν την άρση κάποιων περιορισμών
σε καταθέσεις γραμματίων για όλες τις τράπεζες εκτός από την Τράπεζα
Κύπρου! Αυτός ο διαχωρισμός ήταν πραγματικά καμπανάκι προς το κοινό ότι η
συγκεκριμένη Τράπεζα από την οποία εξαρτάται το μέλλον του τραπεζικού
συστήματος και της οικονομίας, είναι στον αναπνευστήρα εντατικής
παρακολούθησης… Αν αυτό αποκαθιστά την εμπιστοσύνη, καθένας μπορεί να το
κρίνει.
Προφανώς, κάποιες παρεμβάσεις έπιασαν τόπο και το σχέδιο ακυρώθηκε.
Τώρα, φαίνεται να επικρατεί μια λογιστική προσέγγιση που μας παραπέμπει
στον Μάρτιο 2013. Ο τότε Υπουργός Οικονομικών, είχε δηλώσει με
αυτοπεποίθηση ότι με το κούρεμα καταθέσεων έκλεινε η τραπεζική τρύπα και
εξισωνόταν το έλλειμμα και έτσι θα επανερχόταν η εμπιστοσύνη στο
τραπεζικό σύστημα. Εκείνη η λογιστική αντίληψη έμεινε στους αριθμούς και
άφησε έξω το πιο σημαντικό μέρος που είναι η δυναμική που δημιουργείται
την επόμενη μέρα λόγω τέτοιων ανατροπών. Ως αποτέλεσμα, η αναξιοπιστία
επεκτάθηκε σε όλο το τραπεζικό σύστημα.
Σήμερα,
παρόμοια αντίληψη θεωρεί ότι η αύξηση της ρευστότητας λόγω μείωσης των
εκροών από καταθέσεις είναι επαρκές για να προχωρήσουμε σε άρση
περιορισμών. Ίσως… Αλλά κάποτε ρώτησαν μια καμήλα αν προτιμά τον ανήφορο
ή τον κατήφορο. Η καμήλα έθεσε ένα ερώτημα: Δεν υπάρχει επίπεδος
(ίσιος) δρόμος;
Ο Κώστας Μαυρίδης είναι Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής – Υποψήφιος αναπληρωτής Πρόεδρος του ΔΗΚΟ - mavrides@ucy.ac.cy
