Πλάτων
Η ανάπτυξη του εσωτερικού ανθρώπου βρίσκει γόνιμα
παραδείγματα ανάπτυξης στις διάφορες φάσεις εξέλιξης της μουσικής, της
μουσικής εκείνης την οποία ονομάζουμε Δυτική και αποτελεί την βάση, την
παράδοση της σημερινής μουσικής.
Η παράδοση της σημερινής μουσικής ξεκινά στον
Μεσαίωνα. Είναι μια περίοδος από το 800 – 1400 μ.κ.ε. κατά την οποία η
εκκλησία ήταν το κέντρο της κοινωνικής ζωής αλλά και της μάθησης και των
τεχνών. Η μουσική αυτής της περιόδου είναι η Γρηγοριανή. Είναι
μονοφωνική έχοντας μια μελωδική γραμμή χωρίς συνοδεία οργάνων. Όλες οι
συνθέσεις είναι αφιερωμένες στο θείο και αποβλέπουν στην ένωση του
ανθρώπου με τον θεό.
Η βάση της Γρηγοριανής μουσικής είναι η
πνευματικότητα, η ανάπτυξη του θρησκευτικού συναισθήματος, είναι η ζωή
που εμψυχώνει τις μορφές εκείνης της εποχής. Γύρω στο 1200 μ. κ. ε.
γεννιέται η πολυφωνία δηλ δύο οι περισσότερες φωνές που ακούγονται
ταυτόχρονα. Η θεολογική τριάδα μέχρι τότε ήταν αρσενική αλλά στην συνέχεια εμφανίζεται η Παναγία και γίνεται μυστικιστική. Είναι
η εποχή των καθεδρικών ναών. Είναι οι χώροι ένωσης γης και ουρανού και
έτσι η συνδυάζεται ο 2ος με τον 3ο λόγο η μουσική με την αρχιτεκτονική.
Στην Αναγέννηση η μουσική δεν αναπτύσσεται μόνο
μέσα στα μοναστήρια. Βλέπουμε μια εξάπλωση της ζωής σε όλα τους τομείς
του πολιτισμού και στην Τέχνη. Είναι η περίοδος από το 1400-1600 μ.κ.ε.
Επανέρχονται στο φώς τα ιδεώδη της αρχαίας Ελλάδας και η τυπογραφική
επανάσταση βοηθά στην εξάπλωση της μουσικής σε περισσότερο κόσμο. Νέα
όργανα ανακαλύπτονται πρόγονοι σύγχρονων οργάνων όπως το πιάνο.
Εκτός
από το Πνευματικό συναίσθημα, εξυμνείται και καλλιεργείται το
συναίσθημα του ωραίου και του δικαίου, εξυμνείται η φύση και η ζωή.
Είναι η Άνοιξη της μουσικής. Ένα χαρακτηριστικό είναι ότι οι συνθέσεις
ξεκινούν από ταυτοφωνία δηλ και οι δύο φωνές από την ίδια νότα, στην
συνέχεια αναπτύσσεται η μουσική με την χρήση διαφορετικών διαστημάτων
και στο τέλος καταλήγουμε πάλι στην ταυτοφωνία. Γέννηση – Ζωή – Θάνατος,
μπαίνουμε σε μια εσωτερική διάσταση της μεταμόρφωσης ότι ζωή και
θάνατος είναι σημεία που πάνε και έρχονται.
Στην Μπαρόκ εποχή (1600 – 1750 μ.κ.ε) μια
μεγαλύτερη έκφραση συναισθημάτων. Είναι η εποχή που γεννιέται το
κονσέρτο, η αντίστιξη. Τα μουσικά όργανα υποστηρίζουν τις φωνές και
δημιουργούν ένα σύνολο. Η μουσική τέχνη υπηρετεί την μουσική και είναι εδώ που εισερχόμαστε στην καρδιά και στον νου της μουσικής.
Στην Κλασσική περίοδο (1750-1820) υπάρχει πολύ
μεγάλη ανάπτυξη της μελωδικής έκφρασης και την χρήση των διαφόρων
χρωματισμών των οργάνων. Διαρκεί μόνο 70 χρόνια. Μέσα σε αυτή την
περίοδο βλέπουμε μια έξαρση του Ηρωικού συναισθήματος. Το θεϊκό εδώ δεν
είναι το σημαντικό αλλά ο ήρωας τα κατορθώματα.
Η Ρομαντική εποχή (1850 – 1920) είναι η εποχή κατά
την οποία οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία από την
παραδοσιακή τοπική μουσική για να εκφράσουν την πολιτιστική τους
ταυτότητα. Δίνεται βάση στην μελωδία και η αρμονία απομακρύνεται από
τους κανόνες και της ισορροπία της κλασσικής περιόδου. Η
Ρομαντική περίοδος εστιάζεται στον Βιρτουόζο καλλιτέχνη και πολλοί
συνθέτες ήταν βιρτουόζοι οργανοπαίχτες. Εδώ συναντάμε όλα τα
συναισθήματα από τα κατώτερα μέχρι τα ανώτερα.
Η μοντέρνα περίοδος (1920- ) είναι περισσότερο
εγκεφαλική μουσική. Είναι μια εναντίωση στα συναισθήματα. Δίνεται πολύ
μεγάλη σημασία στην μορφή και ξεχνιέται το κομμάτι της ζωής, σχεδόν δεν
είναι μουσική.
Η καθηγήτρια Δέλια Γκουθμαν αναφέρει σχετικά με την αρμονία:
«Θέλεις να είσαι ευτυχισμένος; Καλλιέργησε την αρμονία. Όταν μας μαθαίνουν μουσική και μας δίνουν τον πρώτο ορισμό της αρμονίας, μας λένε ότι είναι η τέχνη να ξέρουμε να συνδυάσουμε τους ήχους … και τις σιωπές βέβαια. Πιστεύω ότι σε μας η αρμονία έγκειται στο να συνδυάσουμε τις δράσεις και τις αναπαύσεις, προσπαθώντας οι αναπαύσεις να μην είναι πολύ μακροχρόνιες και οι δράσεις να μην είναι πολύ βιαστικές.
Η αρμονία είναι να συνδυάσουμε, να ξέρουμε να συνδυάσουμε τα πράγματα. Πόσες φορές μας λείπει αρμονία, γιατί πιστεύουμε ότι η συγκίνηση και ο νους είναι εχθροί; Με κανένα τρόπο! Αυτός που τα συνδυάζει έχει καταφέρει την πιο δύσκολη από τις αρμονίες. Το να συνδυάσουμε την καρδιά με τη σκέψη είναι αρμονία. Το να συνδυάσουμε τη σκέψη με τη διαίσθηση είναι αρμονία. Πιστεύουμε ότι το βασικό είναι να ξυπνήσουν τα ανώτερα συναισθήματα, τόσο στον καλλιτέχνη όσο και στους αποδέκτες της τέχνης»
Διάβασε στα Ελληνικά δύο επιστημονικές εργασίες σχετικά με την επίδραση της κλασσικής μουσικής στον ανθρώπινο ψυχισμό.
ΠΗΓΗ
