Μετά από καιρό,
στο προσκήνιο έρχεται εκ νέου το θέμα του ELA, ένα καυτό θέμα για το οποίο κατηγορείται έντονα
η Κεντρική Τράπεζα. Όπως είναι γνωστό, η παραχώρηση ELA είναι ευθύνη της εκάστοτε εθνικής Κεντρικής
Τράπεζας, αλλά πρέπει πρώτα να εξασφαλιστεί η «μη άρνηση» της Φρανκφούρτης.
Βασικό στοιχείο στους
όρους του ELA, που αποτελεί ενίσχυση κατεπείγουσας ρευστότητας σε τράπεζες που
αντιμετωπίζουν προβλήματα, είναι πως τα ιδρύματα –όπως την Λαϊκή- που λαμβάνουν
αυτή την στήριξη, θα πρέπει να έχουν προβλήματα μεν ρευστότητας, αλλά να είναι
φερέγγυα. Από τις αρχές του Φθινοπώρου του 2012, είχε καταστεί σαφές πως η Λαϊκή δεν ήταν φερέγγυα, και πως η τράπεζα ήταν αδύνατον να αποπληρώσει τα ποσά του ELA που λάμβανε. Η παραχώρηση ELA, ωστόσο, συνεχίστηκε.
Το θέμα επέστρεψε στην επικαιρότητα με ρεπορτάζ της Σημερινής, σύμφωνα με το οποίο, όπως αναφέρει ανακοίνωση της Κεντρικής Τράπεζας, "διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), σε απαντητική επιστολή του προς τον Ευρωβουλευτή κ. Αντρέα Πιτσιλλίδη, επιρρίπτει την ευθύνη στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) για την παραχώρηση έκτακτης ρευστότητας (ELA) στις τράπεζες της Κύπρου. Πάντως, σε επίσημη απάντησή της προς την επιτροπή Οικονομικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία ασκεί κοινοβουλευτικό έλεγχο στην Τρόικα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σχολιάζει πως «όλες οι διαδικασίες έχουν ακολουθηθεί όταν παραχωρήθηκε ELA» στις χώρες που βρίσκονται κάτω από Μνημόνιο- κάτι που προφανώς αφορά και στην Κύπρο.
Ωστόσο, αναφέρεται στην απάντηση πως «η ευθύνη για την αξιολόγηση της φερεγγυότητας των τραπεζών που ζητούν ELA, ανήκει στις εθνικές αρχές που ασκούν εποπτεία στα πιστωτικά ιδρύματα», δηλαδή στην Κεντρική. Η Κεντρική Τράπεζα κάνει ένα παρόμοιο σχόλιο στην σημερινή της ανακοίνωση: «LA παρέχεται προς φερέγγυο εποπτευόμενο πιστωτικό ίδρυμα το οποίο αντιμετωπίζει έλλειψη ρευστότητας την οποία δεν μπορεί να καλύψει από την αγορά ή από τις πιστοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος"
Η ανακοίνωση αυτή της Κεντρικής Τράπεζας, προκάλεσε άμεση αντίδραση από τα μέλη του ΔΣ της, τα οποία εξέδωσαν αντι-ανακοίνωση: Όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), με την εξαίρεση του Διοικητή, θα ήθελαν να διευκρινίσουν ότι σημερινή ανακοίνωση με τον τίτλο « Ανακοίνωση ΚΤΚ-Δημοσιεύματα για την παραχώρηση Έκτακτης Ρευστότητας (ELA)» εκδόθηκε χωρίς την έγκριση του ΔΣ, απηχεί μόνο τις προσωπικές απόψεις του Διοικητή και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ανακοίνωση της ΚΤΚ.
Πάγια θέση του Διοικητή της Κεντρικής ήταν πως η παραχώρηση ELA ήταν απαραίτητη για την προστασία του τραπεζικού συστήματος και πως αν κατέρρεε η Λαϊκή, οι υποχρεώσεις του κράτους για την κάλυψη των ασφαλισμένων καταθέσεων θα οδηγούσε την χώρα σε χρεοκοπία. Εξού και η ανάγκη να «παραμείνει στον αναπνευστήρα» η Λαϊκή. Στην σημερινή ανακοίνωση, ο Διοικητής επαναλαμβάνει το επιχείρημα, σημειώνοντας πως, ενώ εξετάζεται η φερεγγυότητα του δανειζόμενου από το ELA, την ίδια ώρα, "κατά την αξιολόγηση του αιτήματος από πιστωτικό ίδρυμα για παροχή ELA, η ΚΤΚ αξιολογεί επιπρόσθετα και τους κινδύνους για διατάραξη της σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος, η παροχή ELA διενεργείται από την ΚΤΚ, η οποία αναλαμβάνει παράλληλα το κόστος και τους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από την εν λόγω συναλλαγή».
Σε παλαιότερες του δηλώσεις, ο Διοικητής είχε σχολιάσει πως η Λαϊκή είχε θεωρηθεί φερέγγυα διότι θα τύγχανε διάσωσης. Πάντως, στο τέλος του 2012 η ζημιά θα ήταν, πράγματι καταστροφική, κάτι που ωστόσο δεν θα ίσχυε εάν η Κεντρική είχε σταματήσει την παροχή συνεχούς ELA για πέντε μήνες μετά που διαφάνηκε πέραν πάσης αμφιβολίας πως η τράπεζα δεν ήταν δυνατόν να σωθεί.
Το θέμα του ELA είναι εξαιρετικά σοβαρό και τελικές απαντήσεις θα πρέπει να δοθούν για τις ευθύνες που ενδεχομένως να υπάρχουν.