Πολύ πριν ξεσπάσει η ‘ελληνική κρίση η κυβέρνηση Καραμανλή ενέκρινε πακέτο
κρατικών εγγυήσεων για τις τράπεζες αξίας 28 δις ευρώ, δηλαδή πολύ μεγαλύτερο
απ’ το 10% του ΑΕΠ της χώρας. (Ν. 3723 ΦΕΚ 250-9 ΔΕΚ 2008).Όταν η κρίση ήταν πια δεδομένη και η συμφωνία για το πακέτο στήριξης είχε κλείσει, η κυβέρνηση Παπανδρέου έσπευσε να εγκρίνει νέες κρατικές εγγυήσεις για τις τράπεζες ύψους 15 δις ευρώ, δηλαδή ποσοστό που ξεπερνούσε το 5% του ΑΕΠ (Παπανδρέου: -Ν.3845 ΦΕΚ65 6ΜΑΙ 2010 – 15δις ευρώ).
Ενώ η χώρα βρισκόταν υπό στήριξη και λάμβανε κατά κοινή πια ομολογία τα σκληρότερα δημοσιονομικά μέτρα που έχει λάβει ποτέ αναπτυγμένη χώρα στη μοντέρνα ιστορία, προσπαθώντας να αποφύγει την πτώχευση, η κυβέρνηση Παπανδρέου ενέκρινε και τρίτο πακέτο κρατικών εγγυήσεων για τις τράπεζες, ύψους 10 δις ευρώ ( Ν. 3864 ΦΕΚ 119 21 ΙΟΥΛ 2010).
Παρά το γεγονός πως η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας επιδεινώθηκε σφόδρα η τότε κυβέρνηση ενέκρινε άλλα τρία πακέτα κρατικών εγγυήσεων για τις τράπεζες συνολικού ύψους 85 δις ευρώ:
- Ν. 3672 ΦΕΚ 148 3 ΣΕΠΤ 2010 - 25 δις ευρώ
- Ν. 3965 ΦΕΚ 113 18 ΜΑΙ 2011 - 30 δις ευρώ
- Πρ Νομ Περ. ΦΕΚ 203 14 ΣΕΠΤ 2011- 30 δις ευρώ
Με την Ελλάδα να έχει ήδη αποδεχτεί την αδυναμία αποπληρωμής των υποχρεώσεων της και να έχει συμφωνήσει στην αναδιάρθρωση του χρέους της εν μέσω μία δραματικής ύφεσης, η κυβέρνηση Παπαδήμου προχώρησε στην έγκριση και νέου πακέτου κρατικών εγγυήσεων για τις τράπεζες ύψους 30 δις ευρώ (Ν. 4031 ΦΕΚ 256 – 9 ΔΕΚ 2011 – 30 δις ευρώ).
Έτσι, το σύνολο των κρατικών εγγυήσεων που έλαβαν οι ελληνικές τράπεζες ανήλθε στα 168 δις ευρώ. Πέρα απ’ αυτό με βάση τη συμφωνία για το PSI η Ελλάδα θα παράσχει 50 δις ευρώ από τα 130 δις ευρώ του δεύτερου πακέτου στήριξης για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.
Έτσι, το σύνολο εγγυήσεων και δανείων που παράσχει το κράτος στις τράπεζες ανέρχεται στα 218 δις ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί, σχεδόν, στο 100% του ΑΕΠ της χώρας.
Κατ’ αναλογία και αν η συγκεκριμένη στήριξη παρεχόταν απ’ τις ΗΠΑ, το αμερικανικό κράτος θα έπρεπε να έχει εγγυηθεί και δανείσει στις αμερικανικές τράπεζες περισσότερα από 14 τρις δολάρια.
Σημειώνεται πως στην Ισπανία, όπου κατά κοινή παραδοχή η κρίση είναι ‘τραπεζική’, το πακέτο στήριξης που εγκρίθηκε πρόσφατα ανέρχεται στα 100 δις ευρώ.
Τα κύρια ερωτήματα που ανακύπτουν απ’ τα παραπάνω και στα οποία καλείται να απαντήσει η ελληνική κυβέρνηση είναι τα εξής:
Υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα ή οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο που να παρείχε συνολικά ως δάνεια και κρατικές εγγυήσεις στις τράπεζες της σχεδόν το 100% του ΑΕΠ της;
Πώς είναι δυνατόν η ‘ελληνική κρίση’ να μη θεωρείται πρωτίστως τραπεζική όταν προκειμένου να στηριχτούν μερικές απ’ τις τράπεζες της χώρας χρειάστηκε, μέχρι στιγμής, τόσο εντυπωσιακά μεγάλη στήριξη απ’ το κράτος;
Οι ζημίες των ελληνικών τραπεζών απ’ τη συμμετοχή τους στο PSI ανήλθαν στα 28 δις ευρώ.
Ωστόσο, το ελληνικό κράτος δανείζεται 50 δις ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. α) Τα υπόλοιπα κράτη των οποίων οι τράπεζες συμμετείχαν στο PSI παρείχαν κεφάλαια για να καλύψουν τις απώλειες τους ή πρόκειται για ελληνικό φαινόμενο, β) Τα επιπλέον των 28 δις ευρώ, 22 δις ευρώ που θα διατεθούν απ’ τα κρατικά χρήματα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών για ποιο λόγο δε χαρακτηρίζονται επισήμως ως πακέτο στήριξης του τραπεζικού κλάδου αλλά και για ποιο λόγο διατίθενται. Δεδομένου ότι το ποσό αυτό θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη υπολογιζόμενων επισφαλειών των τραπεζών μέσα στα επόμενα τρία χρόνια δε συνεπάγεται πως το κράτος αναλαμβάνει να πληρώσει τις ζημίες των τραπεζών οι οποίες προέκυψαν μέσα στα πλαίσια των κινδύνων που αναλαμβάνουν παρέχοντας δάνεια; γ) Έχει προηγηθεί έλεγχος για τις ευθύνες των τραπεζών όσον αφορά τις ζημίες από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τους; Γιατί συνάγεται πως είναι ανεύθυνες και ως εκ τούτου δικαιούνται τη σωτηρία τους με κρατικά χρήματα όταν ο ελληνικός λαός υποφέρει;
Εφόσον οι ελληνικές τράπεζες έχουν λάβει τόσο μεγάλης κρατικής στήριξης γιατί δεν προχωρούν άμεσα στην απόσβεση του χρέους των ιδιωτών που έχουν πραγματική αδυναμία αποπληρωμής του και αντίθετα διεκδικούν τα χρήματα αυτά, στέλνουν τους Έλληνες πολίτες στα δικαστήρια υποβάλλοντας τους στην εξευτελιστική και ψυχοφθόρα διαδικασία της δίκης αλλά και αρνούνται να δεχτούν τις πρωτόδικες αποφάσεις όταν δεν τις ικανοποιούν και προχωρούν σε εφέσεις, παρατείνοντας την ταλαιπωρία αυτών που με τα χρήματα τους διασώζονται;
Γιατί οι τράπεζες συνεχίζουν να προχωρούν σε κατασχέσεις κατοικιών και να προβαίνουν σε πλειστηριασμούς αφού καλύπτουν τις απώλειες τους από την κρατική ενίσχυση;
Γιατί δεν αναδείχθηκε απ’ την τρέχουσα και τις προηγούμενες κυβερνήσεις η ευθύνη των τραπεζών στο δρόμο για την κρίση;
Ποιο είναι, τελικά, το πραγματικό ύψος το οποίο έχουν λάβει οι τράπεζες απ’ τον ελληνικό λαό, αν υπολογιστεί και η συμμετοχή των Ελλήνων πολιτών στις δημόσιες εγγραφές, τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και την αγορά τραπεζικών μετοχών μέσω του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών, δεδομένου ότι οι μετοχές αυτές τελικά απαξιώθηκαν και οι Έλληνες πολίτες έχασαν τα χρήματα που έδωσαν στις τράπεζες;
Την ώρα που ζητείται απ’ τον ελληνικό λαό να υποστεί νέα μέτρα ύψους 15 δις ευρώ οι τράπεζες απολαμβάνουν τη λήψη αμέριστης κρατικής στήριξης και δανείων ύψους 50 δις ευρώ. Γιατί απ’ το δεύτερο πακέτο στήριξης ύψους 130 δις ευρώ οι τράπεζες να λάβουν 50 δις ευρώ, δηλαδή περίπου 90% περισσότερα απ’ τις απώλειες τους απ’ το PSI αντί να λάβουν πολύ λιγότερα και με το υπόλοιπο να καλυφθούν οι απώλειες των ταμείων και να εξοικονομηθούν χρήματα για την ανάπτυξη που τόσο έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία;
Ποιος αποφάσισε πως το σημαντικότερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας είναι οι τράπεζες; Ως πότε θα συντηρηθεί ο μύθος πως η ελληνική κρίση δεν είναι τραπεζική και μέχρι πότε θα σώζονται οι τράπεζες και θα υποφέρουν οι πολίτες; Γιατί δεν αποφασίζουμε ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή να σώσουμε τον ελληνικό λαό και να αφήσουμε τις τράπεζες να αναλάβουν τις ευθύνες τους;
* Ο Πάνος Παναγιώτου είναι Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής, Διευθυντής GSTA Ltd – WTAEC Ltd
