Βότανα τόνωσης του οργανισμού

του Γιώργου Κορρέ: Φαρμακοποιού, από το περιοδικό Ομοιοπαθητική Ιατρική, τεύχος 17

Από το παρόν τεύχος του περιοδικού μας θα ξεκινήσουμε την παρουσίαση των σημαντικών ιδιοτήτων και των θεραπευτικών ενδείξεων πολλών ομάδων φυτικών ουσιών - βοτάνων.

Αφορμή για τη "δημιουργία" αυτής της νέας στήλης αποτελεί η διαρκώς αυξανόμενη "πίεση" του αναγνωστικού μας κοινού αλλά και των ασθενών μας για το συγκεκριμένο ζήτημα. Στόχος μας είναι η πληρέστερη και εγκυρότερη ενημέρωση σας για τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυσικών ουσιών αλλά και η διευκρίνηση του πραγματικού θεραπευτικού τους ρόλου σε διάφορες νοσολογικές καταστάσεις.

Ο φαρμακοποιός Γιώργος Κορρές, με μεγάλη γνώση κι εμπειρία στο θέμα, θα είναι ο υπεύθυνος της στήλης και θα είναι ο αρμόδιος ν' απαντήσει στο κάθε σχετικό ερώτημα σας. 

Κλείνοντας αυτό το σύντομο σημείωμα θα πρέπει να τονίσουμε για άλλη μια φορά ότι η Ομοιοπαθητική Θεραπευτική δεν έχει ουσιαστική σχέση με τη φυτοθεραπεία έστω και αν αρκετά ομοιοπαθητικά φάρμακα έχουν φυτική προέλευση. Η ομοιοπαθητική όμως επεξεργασία του αρχικού διαλύματος του φυτικού παρασκευάσματος "απελευθερώνει" πολλές, διαφορετικές, βαθύτερες και ουσιαστικότερες θεραπευτικές δυνατότητες του συγκεκριμένου φυτού, τόσο στο σωματικό, όσο και στο ψυχικό επίπεδο του ασθενούς.

Όμως σε αρκετές περιπτώσεις, η φυτοθεραπεία ή γενικότερα η θεραπεία με φυσικά μέσα, μπορεί να αποτελεί ένα αποτελεσματικό και χωρίς παρενέργειες συμπλήρωμα στη βασική ομοιοπαθητική θεραπευτική αγωγή και γι' αυτό άλλωστε διατηρούμε αυξημένο το ενδιαφέρον μας για όλες τις σχετικές πληροφορίες.

---

Μια από τις πρώτες θεραπευτικές ενδείξεις που έρχεται στο μυαλό κάποιου όταν πρόκειται να αναφερθεί στις ιδιότητες των βοτάνων είναι η τόνωση του οργανισμού.

Αυτή λοιπόν τη θεραπευτική δυνατότητα επιλέγουμε σαν πρώτο θέμα μας και ευτυχώς η φύση μας έχει δώσει πληθώρα σχετικών "λύσεων". Για λόγους όμως οικονομίας χώρου θα αναφερθούμε μόνο στις πιό γνωστές και ίσως και πιό δοκιμασμένες και αποτελεσματικές από αυτές.

Η συμβατική ιατρική δεν αναγνωρίζει τον όρο "τονωτικά" σαν αναγνωρισμένη τάξη φαρμάκων. Η χρήση των τονωτικών, κατάγεται από την πρακτική ιατρική. Τα τονωτικά δεν χρησιμοποιούνται συνήθως για να "θεραπεύσουν" ασθένειες, και αυτός είναι και ο λόγος που η χρήση τους δεν επιλέχθηκε από την κλασική ιατρική που ειδικεύεται στην θεραπεία και όχι στην αποτροπή της ασθένειας.

Το "βαρύ πυροβολικό" των τονωτικών βοτάνων, αποτελείται από τα δυτικής προέλευσης φυτά Sarsaparilla, Saw Palmetto και Alfalfa και τα ανατολικής προέλευσης Ginseng, Gotu Cola και Kelp. Δύο ακόμη βότανα, τα Cayenne και Licorice root συμπληρώνουν τη βοτανοθεραπευτική φαρέτρα.

Αυτή η θεραπευτική πρόταση ταιριάζει περισσότερο σ' αυτούς που αποδέχονται απόλυτα την ολιστική υγεία, αυτούς που επιθυμούν να απολαμβάνουν την καθημερινή ανανέωση των ζωτικών αποθεμάτων του οργανισμού και σε όσους επιζητούν την αναζωογόνηση μετά από απώλεια σθένους, και αντοχής λόγω διαφόρων ασθενειών. Τελικά θα λέγαμε ότι απευθύνονται σε κάθε άνθρωπο που είναι πρόθυμος να γευθεί μια διακριτική, σημαντική όμως πολλές φορές, ανάπτυξη και αποκάλυψη του σωματικού του δυναμικού.

Χρησιμοποιούνται άφοβα. Δεν υπάρχει αδένας, νεύρο, μυς, φλέβα, αρτηρία, όργανο, ή οστό του σώματος που να μην γεύεται σημαντικά οφέλη. Όσο περισσότερο διατηρεί κανείς την καθημερινή τους χρήση, τόσο περισσότερα οφέλη απολαμβάνει.

Τέλος, πρέπει να τονίσουμε, ότι συχνότατα τα βότανα αυτά λαμβάνονται και σαν μίγματα με διαφορετικές συνθέσεις, ενώ αρκετές φορές λαμβάνονται σε μορφή αφεψήματος σε διαφορετικές κάθε φορά δοσολογίες ανάλογα με το χρησιμοποιούμενο βότανο και με την κατάσταση του οργανισμού που το καταναλώνει.

Η SARSAPARILLA ανήκει σε μια μεγάλη οικογένεια σχετικών με το Smilax ειδών, τα μέλη της οποίας χρησιμοποιούνται σε χώρες όλου του κόσμου, για περίπου ίδιους σκοπούς. Πουθενά βέβαια εκτός από τις Η.Π.Α , το βότανο αυτό δεν έχει αποκτήσει την ιδιότητα του τονωτικού αν και η ειρωνία είναι, ότι οι περισσότερες μελέτες γι' αυτό, μας έρχονται από την Κίνα. Στις Η.Π.Α και σε άλλες χώρες εκχυλίσματα του φυτού χρησιμοποιούνται κατά κόρον για τον αρωματισμό ποτών, γλυκών, ψητών και άλλων τροφίμων.

Όλα τα test τοξικότητας που έγιναν απέβησαν αρνητικά, ενώ πολλοί επιδίωξαν να προσδιορίσουν φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού σε εργαστηριακές έρευνες. Οι Αμερικανοί έμαθαν για τις χρήσεις της Sarsaparilla από τους Ινδιάνους. Οι Ινδιάνοι χρησιμοποίησαν διάφορα είδη του φυτού για πολυάριθμους σκοπούς.

Στην ιατρική, χρησιμοποιήθηκε εσωτερικά για βήχα, υπέρταση, πλευρίτιδα, σαν διουρητικό και υπακτικό, και κυριώτερα σαν τονωτικό. Εξωτερικά, χρησιμοποιήθηκε για πληγές, ερεθισμένα μάτια, εγκαύματα και άλλα. Επιπλέον γνώση γι' αυτό το φυτό, προέρχεται από ιατρική και κλινική εμπειρία φυσικοθεραπευτών. Αυτοί οι επιστήμονες συχνά διχάστηκαν για την ακριβή δράση του φυτού αυτού, αλλά συμφώνησαν όλοι σε ότι αφορά την εξαίρετη τονωτική του δράση. Το φυτό έχει αποδειχθεί σαν ένα αναζωογονητικό βοτανικό τονωτικό για τα νεύρα, το αίμα και τους αδένες και γι' αυτό χρήζει μεγαλύτερης ερευνητικής προσοχής, από όση έχει χαρεί ως τώρα.

Χρησιμοποιείται σαν υπακτικό, τονωτικό, διουρητικό, χωνευτικό και εφιδρωτικό.

To SIBERIAN GINSENG και άλλα σχετικά είδη βοτάνων υπάγονται στα πιο πολύτιμα πράγματα στη γη. Περί το 618 π.Χ. , η δυναστεία των T'ang της Κίνας τιμούσαν τόσο πολύ το Panax Ginseng, ώστε να το προσφέρουν σαν βασιλικό δώρο και να κάνουν την τιμή του τόση, περίπου όσο το βάρος του σε χρυσό.

Η πιο πρώιμη σημαντική δημοσίευση για το Ginseng γράφτηκε περίπου 400 χρόνια πριν, από τον Li Wen -Yen του οποίου ο γιος ξόδεψε 27 χρόνια για να γράψει την πασίγνωστη Κινέζικη Φαρμακολογία Pents Kaug -mu. Αυτό το βιβλίο περιγράφει το Ginseng λεπτομερώς και θεωρείται ακόμη και σήμερα ως μια σχολαστική, ακριβής και ανεκτίμητη δουλειά, σύμφωνα με την Κινέζικη παράδοση.

To Ginseng είναι το ύψιστο παράδειγμα της μάλλον μυστηριώδους αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τη φύση. Εξαιτίας της ηλικίας και του σχήματος του,το Ginseng, έπαιζε τον κεντρικό ρόλο σε κάθε καλό διακανονισμό, στην Κινέζικη μυθολογία. Αντιπροσώπευε την ανθρώπινη φόρμα στην μετεμψύχωση της ύλης και της ενέργειας, το θεμέλιο του κόσμου κι είχε τόσο πνευματικές όσο και υλικές ιδιότητες.

Η πρωταρχική γνωριμία του Ginseng με τον άνθρωπο του δυτικού κόσμου, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, αλλά φαίνεται να άρχισε όταν οι Αραβες, που ήταν οικείοι με την Κίνα, το έφεραν στους Ευρωπαίους ιατρούς οι οποίοι όμως στιγμιαία το ξέχασαν. Μια ακόμα αποτυχημένη προσπάθεια εισαγωγής του στην Ευρώπη έγινε με τον Marco Polo. Τελικά, ο Vasco de Gama άνοιξε τους δρόμους του εμπορίου και τελικά, κάθε τι που υπήρχε ή μεγάλωνε στην Κίνα, έγινε της μόδας στην Ευρώπη. Για περίπου 100 χρόνια, πουλούσαν το Ginseng αμέσως μόλις το παραλάμβαναν. Έγινε φυτό καλλιέργειας μεγάλης απόδοσης τόσο για τους Αμερικανούς καλλιεργητές όσο και για τους Ευρωπαίους εμπόρους, οι οποίοι πλέον ενδιαφέρονταν περισσότερο στο να το εξάγουν στην Κίνα, παρά να το εισάγουν από εκεί. Στη συνέχεια κατόπιν υπονόμευσης από ορισμένα αρνητικά κλινικά πειράματα, το Ginseng ξαφνικά δυσφημίστηκε.

Τα τελευταία χρόνια, η σχετική έρευνα έχει εκτιναχθεί θεαματικά.

Το Κινέζικο Ginseng προτείνεται για τις ακόλουθες ανωμαλίες: αναιμία, άσθμα, στομαχόπονο, κρύωμα και πυρετό, κωλικούς, κατάθλιψη, πονοκεφάλους, ιλίγγους, ερωτική απογοήτευση, εξάντληση, αδυναμία, δυσπεψία, αϋπνία, ανωμαλίες εμμήνου ρύσεως, ναυτία, νευρικές ανωμαλίες, γηρατειά, ρευματισμοί, έλλειψη όρεξης, σεξουαλική δυσλειτουργία, αγγειακές συσπάσεις. Στο παρελθόν, είχε χρησιμοποιηθεί γι' αυτούς τους σκοπούς, κατά τη διάρκεια αιώνων με ελάχιστες διαφοροποιήσεις. Στην Αμερικανική ήπειρο το άγριο Αμερικάνικο Ginseng χρησιμοποιήθηκε από τους Ινδιάνους, για πόνους αυτιών, πυρετό, γενικό τονωτικό, ανωμαλίες εμμήνου ρύσεως, δυσκολία αναπνοής, ερεθισμένα μάτια, στομαχόπονο, εξάντληση, αμυγδαλίτιδα, εμετούς. Για τους λευκούς Αμερικανούς, το Ginseng αποτέλεσε κύρια ένα "φυτό μεγάλης καλλιέργειας".

Γύρω στα 1931 ο Grieve έγραψε για το Ginseng: "Στη δυτική ιατρική, θεωρείται ένα ήπιο στομαχικό τονωτικό και διεγερτικό, χρήσιμο σε περιπτώσεις απώλειας όρεξης και σε πεπτικές παθήσεις, που προέρχονται από πνευματική και σωματική εξάντληση". Επίσης έχουν γραφτεί και για τα Ginseng της Ρωσίας, Κορέας και Ιαπωνίας, αλλά όχι τόσα όσα για το Κινέζικο.

Μοντέρνες έρευνες σε διάφορα είδη Ginseng, τείνουν να επαληθεύσουν και να επεκτείνουν τους ιατρικούς ισχυρισμούς, με πιό ακριβή ορολογία. Αυτές οι έρευνες μπορούν να συνοψισθούν στα εξής: τα διάφορα είδη Ginseng, διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σύστημα σε μικρές ποσότητες και μειώνουν την ένταση σε μεγάλες δόσεις. Προστατεύουν το σώμα και το κεντρικό νευρικό σύστημα από το άγχος, διεγείρουν και αυξάνουν τις μεταβολικές λειτουργίες, αυξάνουν τις φυσικές και νοητικές ικανότητες, χαμηλώνουν την πίεση του αίματος και το επίπεδο της γλυκόζης όταν είναι υψηλό, και το ανεβάζουν όταν είναι χαμηλό, αυξάνουν την γαστρεντερική κινητικότητα και τόνο, επηρρεάζουν το μεταβολισμό του σιδήρου και προκαλούν αλλαγές στη βιοσύνθεση του R.N.A.

To GOTU KOLA είναι ένα παραδοσιακό "φίλτρο" του αίματος, τονωτικό και διουρητικό, ευρέως αποδεκτό στο Πακιστάν, την Ινδία, τη Μαλαισία και διάφορα μέρη της Ανατολικής Ευρώπης. Χρησιμοποιείται κοινώς για ασθένειες του δέρματος, του αίματος και του νευρικού συστήματος.

To Gotu Kola περιέχει μια ουσία, η οποία χρησιμοποιήθηκε στην ’πω Ανατολή, για τη θεραπεία της λέπρας και της φυματίωσης. Μερικά χρόνια πριν, μια μικρή συγκριτική έρευνα για τη δράση κατά της κόπωσης και τα διεργετικά αποτελέσματα τριών βοτάνων του μίγματος, των: Capsium, Ginseng και Gotu Kola, έδειξε τα εξήβ: το Capsium έχει μια γρήγορη δράση κατά της κούρασης, ενώ ο συνδυασμός Ginseng και Gotu Kola ήταν ικανός να αυξήσει σταδιακά το ρυθμό επίδρασης στα πειραματόζωα μέσα σε μία περίοδο μερικών εβδομάδων.

Σημείωση: To Gotu Kola δεν έχει καθόλου καφεΐνη.

To SAW PALMETTO BERRY είναι ένα παλιό Αμερικάνικο τονωτικό, που χρονολογείται τουλάχιστον από την εποχή των Mayas. Ο John Loyd, ένας διάσημος πρώιμος Αμερικανός βοτανολόγος, παρατήρησε ότι τα ζώα που τρέφονταν με αυτούς τους καρπούς, γίνονταν παχιά και αφράτα. Αργότερα αυτό εφαρμόστηκε και σε μεγάλη κλίμακα με τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα. Γρήγορα, οι γιατροί ερευνητές, ερεύνησαν τους καρπούς και επαλήθευσαν αυτούς τους ισχυρισμούς. Ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1870, δημοσιεύτηκαν πολλά άρθρα που επαλήθευαν πειραματικά τις επιδράσεις των καρπών στο σωματικό βάρος, τη γενικότερη υγεία και διάθεση, την ηρεμία, τη διέργεση της όρεξης και την αναπαραγωγή. Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα του φυτού, αλλά και κανένας δεν κατάφερε να απομονώσει κάποιο δραστικό συστατικό του φυτού, που να εμφανίζει τις ίδιες ιδιότητες με ολόκληρο το φυτό.

Η LICORICE ROOT (γλυκίριζα) συχνά περιέχεται σε μίγματα διάφορων συμπληρωμάτων αφού, εκτός του ότι έχει πολυάριθμες ιατρικές ιδιότητες από μόνη της, τροποποιεί και ενισχύει τις ικανότητες άλλων φυτών. Τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Ιατρική, η γλυκίριζα, έχει παίξει κεντρικό ρόλο για εκατοντάδες ως και χιλιάδες χρόνια και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα και στους δύο πολιτισμούς, κάτω από τις ίδιες περίπου συνθήκες. Η γλυκίριζα είναι επίσης, ένα από τα πιο μελετημένα φυτά και οι μελέτες αυτές έχουν γίνει τα τελευταία 30 - 40 χρόνια. Τα παρακάτω είναι μια λίστα με ορισμένα από τα αποδεδειγμένα θεραπευτικά της αποτελέσματα: δράση ενάντια στους πυρετούς, μολύνσεις, βήχα, φλεγμονές, έλκος, βακτήρια, ιούς, χοληστερίνη, νευρικότητα, οιδήματα, ικανότητα ανύψωσης οιστρογόνων, υπότασης και σακχάρου του αίματος, καθώς και πολύ καλά αποτελέσματα στο σύστημα επινεφριδίων - υπόφυσης.

Η θέση της γλυκίριζας σαν τονωτικό, οφείλεται αναμφισβήτητα, στα συσωρευμένα αποτελέσματα των ιατρικών της ιδιοτήτων. Αντίθετα με άλλα τονωτικά είναι πιο συγκεκριμένης δράσης και συνιστάται σε μεγάλες ποσότητες, μόνο για συγκεκριμένους λόγους.

To KELP είναι ένα σπουδαίο τονωτικό για τους ανθρώπους των περιοχών στις οποίες απαντάται. Μέχρι πρόσφατα, καταναλωνόταν σχεδόν αποκλειστικά από τους Ιάπωνες. Πολιτισμικές μελέτες έχουν αναλάβει να προσδιορίσουν τα οφέλη που έχουν αποκομίσει οι Ιάπωνες από την κατανάλωση του. Κορυφαία στη λίστα είναι η δραματική μείωση του ρυθμού εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Ακόμη έχουν παρατηρηθεί, μείωση της παχυσαρκίας, των καρδιακών και αναπνευστικών παθήσεων, ρευματισμών και αρθρίτιδας, υπέρτασης, ανεπάρκειας θυρεοειδούς, δυσκοιλιότητας, γαστρεντερικών και μολυσματικών παθήσεων.

Οι Ιάπωνες καταναλώνουν 5 - 7,5gr Kelp ανά κεφαλή και ανά ημέρα. Χρησιμοποιείται σχεδόν σε κάθε γεύμα, σαν γαρνίρισμα, σε σούπες, σαν λαχανικό, σε cakes, σε ζελέ, μαρμελάδες, λουκάνικα, σαλάτες και άλευρα τα οποία χρησιμοποιούνται στα noodles ένα από τα πιο κοινά γιαπωνέζικα φαγητά. Είναι αξιοσημείωτο ότι στις υψηλές κοινωνικές τάξεις που δυτικοποιήθηκαν, η μείωση της κατανάλωσης του Kelp, οδήγησε σε αύξηση των ασθενειών, ενώ το αντίθετο συνέβη στις χαμηλές κοινωνικές τάξεις.

Η ALFALFA (μηδική) αναφέρεται σαν διεγερτικό της όρεξης και ενισχυτικό της ζωτικότητας. Μεγάλο μέρος της φήμης αυτής του φυτού, αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια παρατηρήσεων των επιδράσεων του σαν τροφή βοοειδών. Ακόλουθες προτάσεις σε ανθρώπινες δίαιτες είχε τα ίδια αποτελέσματα. Παρόλο που η ιδέα του να τρώνε οι άνθρωποι κάτι που προορίζεται για ζώα δεν ήταν ποτέ αποδεκτή από το ευρύ κοινό, ήταν αποδεκτή από ανθρώπους που ενδιαφέρονταν για τη φυσική ζωή και υγεία.

Σαν ανοιξιάτικο τονωτικό η Alfalfa είναι ασυναγώνιστη. Είναι μια από τις καλύτερες πηγές πρωτείνης. Επιπλέον έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες A, D, Ε, Β-6, καθώς και σε Κάλιο, Ασβέστιο, Μαγνήσιο, Φώσφορο, Σίδηρο, χλωροφύλλη και πολλά πεπτικά βότανα.

To CAYENNE έχει θετικά αποτελέσματα στο κυκλοφοριακό, στην καρδιά, στο στομάχι και σε άλλα συστήματα του σώματος. Συνήθως δεν θεωρείται τονωτικό, αλλά αναφέρεται σαν διεγερτικό και χωνευτικό. Η διεγερτική ιδιότητα του, βέβαια είναι κυρίαρχη, αφού αυξάνει τον τόνο των νεύρων και των αδένων. To Cayenne επίσης μπορεί να εξασφαλίσει την γρήγορη διάδοση των δραστικών συστατικών των υπόλοιπων βοτάνων σε κριτικά, λειτουργικά κέντρα του σώματος, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που εμπλέκονται στην κυτταρική αναπνοή, τον μεταβολισμό, την μετάδοση δεδομένων και τη νεύρο - ορμονική ενεργοποίηση. To Cayenne συμπεριλαμβάνεται γι' αυτούς τους λόγους σε πολλά μίγματα, μιας και σε πολύ μικρές ποσότητες μπορεί να αυξήσει θεαματικά, την αποτελεσματικότητα των περισσοτέρων από τα άλλα βότανα του μίγματος. 

 

Πηγή:  http://www.homeopathy.gr/homeopathy/herbs-tonic.html